مقامات دولت تدبیر و امید هشدار می دهند علائم سونامی چند میلیونی بیکاری در کشور وجود دارد و به زودی میلیون‌ها تحصیل کرده دانشگاهی به پشت دروازه‌های بازار کار می رسند که اگر نتوان به موقع به نیازهای شغلی آنها پاسخ گفت، حتما سیلی ویرانگر در راه خواهد بود.

 اکبر ترکان مشاور ارشد رئیس جمهور می گوید در حال حاضر 3 میلیون نفر در کشور بیکار داریم، مرکز آمار ایران اعلام کرده است در پایان سال 92 تعداد بیکاران حدود 2.5 میلیون نفر بوده است.

با این حال، وزیر کشور هشدار داده با روند فعلی در سال 1400 تعداد بیکاران تحصیل کرده کشور به 1 میلیون نفر می رسد؛ از آنسو وزیر اقتصاد از احتمال وقوع بیکاری 8 میلیون نفری در کشور سخن گفته و علی ربیعی نیز هشدار می دهد در سال های آینده 4.5 میلیون نفر به جمعیت فارغ التحصیلان جویای کار کشور افزوده می شود.

روایت‌های متفاوت از بیکاری

علاوه بر این، کارشناسان و فعالان بازار کار کشور معتقدند آمارهای اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران درباره بیکاری با واقعیات جامعه همخوانی ندارد و اساسا استانداردهایی که در استخراج آمار بیکاران مورد استفاده قرار می گیرد، خیلی در ایران جواب نمی دهد؛ بنابراین همواره تعداد بیکاران را تا 2 برابر آنچه که در هر فصل و یا هر سال اعلام می شود می دانند؛ پس از نظر کارشناسان بازار کار تعداد بیکاران در حال حاضر دستکم 5 میلیون نفر است.

اما با وجود آمارهای گوناگون و متعددی که همواره از سوی افراد و مسئولان در بخش های مختلف درباره بیکاری ارائه می شود چند نکته حائز اهمیت در این زمینه وجود دارد که امروز به یک چالش اساسی پیش روی دولت تبدیل شده است.

همانگونه که رئیس جمهور نیز پیش از این اعلام کرده است، بیکاری در کنار حل مشکل تورم دو چالش بزرگ و جدی ای است که دولت باید در سال جاری با آن مواجه شود. از نظر جامعه نیز بیکاری یکی از مهم ترین اولویت ها و بزرگترین دغدغه بسیاری از خانواده ها محسوب می شود.

 ۶.۵ میلیون نفر از جمعیت کشور در فاصله سال‌های ۸۴ تا ۹۲ بر تعداد افراد غیرفعال کشور افزوده شد و در حال حاضر ۳۹.۵ میلیون نفر از جمعیت کشور نه شاغلند و نه بیکار و با اینکه در سن کار قرار دارند اما در توسعه کشور نقشی ندارند و صرفا مصرف کننده‌ هستند.

 بررسی آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمارایران در سال های گذشته نتایج عجیب و در عین حال تامل برانگیزی از وضعیت فعالیت اقتصادی و اشتغال در ایران ارائه می دهد به نحوی که تا پایان سال گذشته (آخرین آمار ارائه شده توسط مرکز آمار ایران) چیزی بیشتر از ۳۹ میلیون و ۵۰۰ هزارنفر از جمعیت کشور اساسا در محاسبات و آمارهای تخصصی وارد نشده اند و به عبارتی نه شاغل هستند و نه بیکار.

این گروه بزرگ از جامعه که تقریبا ۲ برابر کل جمعیت فعال کشور را تشکیل می دهد قدرت کوچکترین اثرگذاری را در تولید، توسعه و پیشرفت کشور بر اساس آمارهای ارائه شده ندارند و کاملا متکی به حدود ۲۴ میلیون نفری هستند که امروز جزو جمعیت فعال اقتصادی کشور محسوب می شوند.

۳۹.۵ میلیون نفر نه شاغلند و نه بیکار!
تامل برانگیزتر اینکه طبق تعریف مرکز آمار ایران، بخشی از جمعیت فعال کشور نیز ممکن است بیکار باشند و تنها به دلیل قرار داشتن در سن کار جمعیت فعال خوانده می شوند. تعریف مرکز آمار از جمعیت فعال این است: تمام افراد ۱۰ ساله و بیشتر (حداقل سن تعیین شده) که در هفته تقویمی قبل از هفته آمارگیری (هفته مرجع) طبق تعریف کار، در تولید کالا و خدمات مشارکت داشته (شاغل) و یا از قابلیت مشارکت برخوردار بوده اند (بیکار)، جمعیت فعال اقتصادی محسوب می شوند!

همچنین طبق تعاریف ارائه شده، سن کار در ایران بین ۱۰ تا ۶۵ سال است و یا دستکم آمارها از این گروه سنی ارائه می شود. در عین حالی که دولت ها در سال های گذشته از اشتغال زایی میلیونی سخن گفته اند و همواره آمارهای گوناگونی نیز در این زمینه ارائه شده است، اما گزارشات مرکز آمار ایران نشان می دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در سال ۹۲ نسبت به سال ۸۴ به میزان ۳.۴ درصد کاهش یافته است.

کاهش نرخ مشارکت اقتصادی نشان دهنده افزایش تعداد انصراف دهندگان از ورود به بازار کار؛ همچنین افزایش تعداد زنانی که از پیدا کردن شغل ناامید شده اند و یا نشان دهنده انصراف موقتی گروه هایی از جامعه است که به جای ورود به بازار کار ترجیح داده اند دوباره به دانشگاه بروند.

از سوی دیگر، در جمعیت حدود ۲۴ میلیون نفری فعال اقتصادی کشور در سال گذشته زنان خانه دار، سربازان، دانشجویان و دانش آموزان نیز وجود دارند که جزو جمعیت فعال اقتصادی کشور محسوب شده اند. در فاصله سال های ۸۴ تا ۹۲، بر تعداد جمعیت غیرفعال کشور (نه شاغل و نه بیکار) ۶ میلیون و ۵۰۰ هزارنفر افزوده شده است و این موضوع به این معنی است که در ۸ سال گذشته به جای افزایش تعداد گروه های شاغل و فعال اقتصادی، ۶.۵ میلیون نفر به جمعیت غیرفعال پیوسته اند!

مجله اقتصادی فوربس آمریکا، اسامی ثروتمندترین افراد جهان در سال ۲۰۱۴ را اعلام کرد که پس از ۴ سال، بیل گیتس به صدر این لیست بازگشته است.

سوپر میلیاردر‌ها یا به قولی آن دسته از مدیران موفق در کسب و کار را که توانسته‌اند به این رتبه دست یابند، به اصطلاح «سیندرلاهای» عرصه کسب‌و‌کار می‌نامند. این دسته، ‌ویژگی بارز و مشخصی دارند که منجر به آن شده ‌در این رتبه جای بگیرند: همه آن‌ها بر پایه توانایی‌های خود بزرگ شده‌اند!

هدف از تهیه این گزارش، بررسی تأثیر زیر‌ساخت‌های سیاست‌گذاری و دولتی برای فراهم ساختن شرایط موفقیت و ثروتمند شدن است‌ و جالب آنکه همه این سوپر‌میلیاردر‌ها برای جامعه خود به شدت مفید واقع شده و توانسته‌اند مستقیم و غیر مستقیم میلیون‌ها شغل در جوامع خود ‌ایجاد کنند.