سازمان‌ها و شرکت‌ها معمولا برای تدوین استراتژی‌های خود، از روش شناخته شده تحلیل SWOT (روش برنامه‌ریزی استراتژیک که مخفف قوت، ضعف، فرصت و تهدیدات موجود در یک پروژه است) برای ارزیابی شرایط محیطی خود و رقبایشان استفاده می‌کنند.

اما جالب است بدانید این روش تنها ویژه سازمان‌ها نیست و برای افرادی که به دنبال بهبود و رشد شغلی و فردی خود هستند نیز کاربرد دارد. اگر شما توان استفاده از استعدادهای خود را به حداکثر برسانید، احتمالا در زندگی شخصی خود موفق خواهید بود.

علاوه بر این، چنانچه نقاط قابل بهبود را بشناسید و مدیریت کنید، تاثیرات منفی کمتری در کار شما خواهند داشت. سوال این است که چگونه نقاط قوت و قابل بهبود خود را شناسایی می‌کنید و تجزیه و تحلیل شما از فرصت‌ها و تهدیدهای محیطی شما چگونه است؟ ابزار SWOT، تکنیکی قوی برای کمک به این موضوع است. علت قدرتمند بودن این ابزار این است که با کمی تفکر و تعمق به شما کمک می‌کند تا شرایط محیطی خود را بهتر تحلیل کنید.

معرفی ابزار
این ابزار کلیه نقاط قوت و قابل بهبود (ضعف) داخلی شما و تمامی فرصت‌ها و تهدیدهای محیط بیرونی شما را به تصویر می‌کشد. کلید تکمیل و انجام مناسب این ابزار، داشتن روحیه‌ای مناسب برای بهبود و رشد شغلی و ایجاد آن به عنوان یک مزیت رقابتی است. برای انجام تجزیه و تحلیل SWOT شخصی، بر اساس دسته بندی انجام شده، به سوالات زیر پاسخ دهید:

• نقاط قوت (Strengths)

شما چه ویژگی‌های خاصی دارید که دیگران فاقد آن هستند؟ (به طور مثال مهارت‌ها، گواهی‌نامه‌ها، آموزش‌ها یا ارتباطات خاص)
چه کاری را بهتر از همه انجام می‌دهید و در آن نسبت به دیگر افراد متمایز هستید؟
به چه منابع شخصی دسترسی دارید؟
افراد دیگر (به طور خاص رییس شما)، چه نقاط قوتی در شما می‌بینند؟
به کدام دستاورد خود افتخار می‌کنید؟
آیا با افراد با نفوذ در ارتباط هستید؟
به این پرسش‌ها از منظر خودتان و افراد ذی نفع خود پاسخ دهید. اگر فکر می‌کنید این کار سخت است، لیستی از ویژگی‌های شخصیتی خود بنویسید که به طور امیدوارانه بعضی از آنها نقاط قوت شما خواهد بود!
نمونه‌های دیگری از نقاط قوت می‌تواند مهارت مدیریت پروژه قوی، توانایی بهبود فرآیندها و توانایی فروش خیلی خوب باشد.

• نقاط‌ ضعف یا قابل بهبود (Weaknesses)

معمولا از انجام کدام کارها به دلیل اعتماد به نفس پایین، دوری می‌کنید؟
اطرافیان در شما چه نقاط قابل بهبودی می‌بینند؟
آیا نسبت به آنچه که طی سال‌های گذشته آموخته‌اید، اعتماد کامل دارید؟ در کدام مورد ضعیف‌تر هستید؟
عادت‌های منفی شما کدامند؟ (برای مثال اغلب تاخیر می‌کنید، یا نامنظم هستید، بداخلاق هستید و...)
آیا بعضی ویژگی‌های شخصیتی شما باعث کندی پیشرفت شما در زندگی می‌شود؟
به یاد داشته باشید، هر آنچه در این بخش به دست می‌آید، نقاط قابل بهبودی هستند که با بهبود آنها در خود فرصت‌هایی شغلی خیلی خوبی رقم خواهید زد.

• فرصت‌ها (Opportunities)

چه تکنولوژی‌های جدیدی می‌تواند به کمک شما بیاید؟ آیا شما می‌توانید از اطرافیان یا اینترنت کمک بگیرید؟
آیا صنعتی که شما در آن مشغول به کار هستید در حال رشد است؟ اگر چنین است شما در شرایط فعلی، چگونه می‌توانید نتایج بهتری به دست آورید؟
آیا شبکه ارتباطات راهبردی با افراد برای کمک گرفتن یا مشاوره در اختیار دارید؟
آیا از اشتباهات رقبای خود درس می‌گیرید؟
آیا نیازی در صنعت مرتبط شما هست که هیچ کس توان رفع آن را نداشته باشد؟
آیا شما مشتری یا ذی نفعی دارید که از شما شکایت داشته باشد؟ اگر چنین است توان خلق یک فرصت با ارائه یک راه حل پیشنهادی دارید؟
ضمنا ممکن است فرصت‌های خوبی از این شرایط به دست آورید:
- سمینارها، کنفرانس‌ها، کلاس‌های آموزشی
- زمانی که یک همکار به مرخصی طولانی مدت می‌رود، شما می‌توانید برای پوشش غیبت همکارتان، بخشی از کارهای او را پوشش دهید و تجربه کسب کنید.

• تهدیدها (Threats)

درحال حاضر در محل کار با چه موانعی روبه‌رو هستید؟
آیا فردی از همکارآن شما در حال رقابت با شما است؟
آیا کار شما (یا نوع فعالیتی که باید انجام دهید)، در حال تغییر است؟
آیا تغییر تکنولوژی تهدیدی برای موقعیت شغلی تلقی می‌شود؟
کدام یک از نقاط ضعف شما می‌تواند منجر به تهدید برای شما شود؟
هدف نهایی این ابزار، تعریف مجموعه اقداماتی است که شما را به رشد و ارتقای فردی و شغلی هدایت می‌کند. مقایسه نقاط قوت و قابل بهبود با الزامات شغل شما، نشان می‌دهد که چقدر برای بهتر شدن باید تلاش کنید. برای تعریف اقدامات با استفاده از ابزارSWOT شخصی سعی کنید: 1) مهارت‌های ویژه خود را تقویت کنید. 2) نقاط قابل بهبود (ضعف) خود را حذف کنید یا به حداقل برسانید. 3) از فرصت‌های موجود تا حد امکان برای دفع تهدیدها استفاده کنید.

اگر به رشد و بهبود در شغل فعلی خود نیازمند هستید، با استفاده از ابزاری که معرفی شد به سادگی قادر خواهید بود نقاط قوت خود را قوی‌تر کنید و نقاط ضعف خود را بهبود ببخشید و با استفاده از فرصت‌های در دسترس، تهدیدها را خنثی کنید. نکته قابل توجه در پایان این نوشتار، تاکید بر اولویت بندی نقاط قابل بهبود و تهدیدهای موجود است.